Vücut ısısının 38 derecenin üzerine çıkması, yüksek ateş olarak tanımlanır. Normal vücut ısısının 37 derece olduğu düşünüldüğünde, 38-40 arası ölçümler yüksek ateş belirtisidir. Normal vücut ısılarımızı, sağlık durumu, hareketlilik derecesi, yaş, alınan gıdalar, kıyafetler ve günün değişik vakitleri belirler. Vücut ısısı akşam saatlerinde ve spor gibi bedensel aktiviteler sonrasında artar. Sabah saatlerinde ise nispeten daha düşüktür. Ateş ölçümünün, vücudun hangi bölgesinden yapıldığı da önemlidir. Koltuk altı, kulak, ağız içi, makat/rektum gibi bölümlerin hangisinden ateş ölçümü aldığınızı hekiminize bildirmeniz gerekir. Koltuk altı ateş değerlerinde 37-37.3; oral ve rektum ateş değerlerindeyse 38-38.3 normal sınır olarak kabul edilir.
Peki neden ateşimiz çıkar? Çocuklardaki yüksek ateş, bünyelerinin mikrobik bir hastalıkla savaştığını gösterir. Yetişkinlerde de durum aynıdır. Vücudumuza virüs ve bakteriler girdiğinde toksin üretilmeye başlanır. Metabolizma, bağışıklık sistemini uyarır ve savaşması için komut verir. Beyaz kan hücrelerimiz mikroplarla savaşmaya başladığında vücut ısımız da yükselir. Bu sıcaklık, mikropları etkisiz hale getirmek, yani öldürmek içindir. Sıcağa karşı dirençsiz olan toksinler, yüksek vücut ısısı sonucu oluşan terleme yoluyla vücuttan tahliye edilir. Yani aslındayüksek ateş, toksin atılması için gerekli bir süreçtir. Ama elbette bunun bir süresi vardır. 72 saatten uzun süren yüksek ateş durumları acil müdahale gerektirecektir. Bu sürenin dışına taşıldığında devam eden yüksek ateş, beyin başta olmak üzere hayati organlara zarar verecektir. Ateş düşürücü ilaç kullanımının sebebi de budur. Bu bir nevi savunma ve savaş durumudur. Eğer güneş çarpması gibi bir durum söz konusu değilse, çocuklardaki ateşlenme durumu, herhangi bir enfeksiyonun varlığına işaret eder. Ancak her enfeksiyona bağlı yüksek ateş, antibiyotik kullanılması gerektiği anlamına gelmez.
Bebeklerde yüksek ateş; kana mikrop karışması, bademcik iltihabı, kulak iltihabı, idrar yolu enfeksiyonu, zatürre gibi hastalıkların belirtisi olarak ortaya çıkabilmektedir. Bebeklerde yüksek ateş 38.5 dereceyi geçen durumlarda menenjit gibi önemli bir hastalığın belirtisi olabilmektedir. Bu derecenin de üzerine çıkan ateş 38.5 dereceyi aştığında, 3 yaş altındaki çocuklarda havaleye yol açabilir. Böyle bir durum muhakkak önemsenmeli ve hekim desteği alınmalıdır.
Yüksek Ateş Ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Genellikle bebek ve çocuklarda meydana gelen yüksek ateş durumu, çocuğun her zamankinden daha sakin, uykulu ve bitkin gözükmesinden anlaşılabilir. İştahsızlık ve kusma da yine yüksek ateş belirtileridir. Pek çok anne baba, ateşi yükselen çocuğu apar topar acil servise götürme paniği yaşar. Oysa yapılacak ilk müdahale, çocuğa ince kıyafetler giydirmek ve sıvı içirmektir. Ateş 39 derecenin üzerine çıkarsa, hekimin önerdiği ateş düşürücülerden verilebilir. Ateş düşürücü verildikten en fazla 1 saat sonra ateş hala düşmüyorsa çok soğuk olmamak kaydıyla oda sıcaklığındaki suyla duş aldırılabilir. Çocuğunuz duş esnasında titriyorsa, su ısısını biraz daha arttırmalısınız. Çocuğunuz ateşlendiğinde ilk yapacağınız şey, aşırı endişe ve panik hissine kapılmamak, soğukkanlı biçimde evde ilk müdahaleyi yapmak olmalıdır. Yüksek ateş bulguları olan çocuğa dar, sıkı, kalın kıyafetler giydirilmemeli, kalın battaniye ve yorganların altında yatırmamalı, oda sıcaklığının yüksek olmamasına dikkat edilmeli ve çok soğuk suyla duş aldırmamalıdır.
Yüksek ateş hastalığın kendisi değil, sadece bulgudur. Enfeksiyon kontrol altına alınana kadar bu bulgu sürecektir. Yüksek ateş, varlığını 72 saatten fazla olmak kaydıyla sürdürürse, bir sağlık kuruluşuna müracaat etmek gerekecektir.
Vücutta meydana gelen ateş, beyindeki hipotalamus tarafından kontrol edildiği için ağız yoluyla alınan ateş düşürücülerin etkisi büyük olacaktır. Bu ateş düşürücülerin 6 ila 8 saat ara ile düzenli verilmesi gerekecektir.
Yüksek ateş sadece çocukları etkilemez. Yetişkinlerde de görülür. Pekiyetişkinlerde yüksek ateş nasıl düşürülür?
Ateşle birlikte üşüme, titreme gibi tepkiler meydana gelse bile, asla kat kat giyinme, kalın giyinme gibi hatalara düşülmemelidir. Kalın battaniyelerin altında yahut kalın giysilerle yatmak, vücut ısısının daha da yükselmesine ve bu da yüksek ateşin daha riskli evrelere taşınmasına sebep olacaktır.
Eklem bölgelerine ve baş bölgesine soğuk uygulamalar yapılabilir; alın, diz altı, koltuk altı gibi bölgelere soğuk suyla ıslatılmış havlular koyulabilir.
Çok soğuk yahut çok sıcak olmamak koşuluyla ılık suyla duş almak da yüksek ateş durumunda rahatlatıcı bir çözüm olacaktır.
Ateş düşürücü ilaçlar, duş ve istirahat gibi müdahalelere rağmen vücut ısısı normale dönmüyorsa, mutlaka bir uzman hekime başvurmak gerekecektir.
