Uzm. Dr. ÖZGÜR ŞAMİLGİL (İç Hastalıkları Uzmanı)
Vitaminlerin yaşamsal önemi tartışılmaz. C vitamininin önemi ise çok eskilere dayanıyor. 1700’lerde Amerika kıtasına yolculuk yapan denizcilerde ciltaltı kanamalar, dişeti kanamaları, ciltte incelme, kahverengi lekelenmeler, eklem ve kemiklerde ağrı, aşırı halsizlk, iyileşmeyen cilt yaraları ve infeksiyonlar sonucu ölümlerin fazla olması bir keşfe neden oluyor. Hatta tıp tarihinde yapılan ilk karşılaştırmalı çalışma, bu zamanda yapılıyor. Bu durum C vitamini içeren besinler (günde 2 portakal ve 1 limon) verilen gemicilerin verilmeyen ve standart beslenmelerine devam edenlere göre hızla iyileşmelerinin gözlenmesiyle ortaya çıkıyor. C vitamini aslında memeli hayvanlarda sadece besinlerle alınmıyor, vücut tarafından imal ediliyor. 6000 memeli arasında insan, maymun, yarasa, domuz ve sıçan gibi çok az sayıda canlıda bu özellik bulunmuyor. Maymunlarda günlük C vitamini tüketiminin 2000-2500 mg olduğu düşünülürse daha hareketsiz yaşayan bizler için 500 mg hiç de fazla sayılmayabilir.
Cilde elastiklik sağlıyor: C vitamini vücutta birçok kimyasal tepkimede önemli rol oynuyor, cildin, eklem ve bağ dokularının, kemiklerin, damarların dayanıklılığı ve elastikiyetini sağlayan elastan molekülünün üretimini sağlıyor, vücutta oksidasyonu (yıpranma ve yaşlanmayı) önlüyor, yağdan enerji üretimi için gereken Carnitene oluşumunu, mücadele hormonu noradrenalinin üretimini sağlıyor.
Damar sertliğini, inmeyi önlüyor: Damar elastikiyetinin ve dayanıklılığının azalması hipertansiyon ve damar sertliği ile kalp-damar hastalıklarının, inmenin temel sebepleri olduğundan C vitamini eksikliği bu hastalıkların oluşmasında önemli rol oynuyor. Damar duvarının zayıflaması yüksek kan basıncıyla yırtılmaya ve beyin içinde kanama sonucu inmeye neden olabiliyor. Bu durumun C vitamini eksikliği olan kişilerde daha sık rastlandığı eskiden beri yapılan araştırmalarda gösterilmiş durumda. Otobur olan tavşanlarda deneysel olarak, yüksek kolesterollü beslenmeyle damar sertliği, damarlarda yağ tabakaları oluştuğu ve fakat damar elastikiyetinin çok iyi olmasından dolayı yağ tabakalarının çatlamadığı, kalp krizi ve inmemin gelişmediği gösterilmiş durumda. Bol sebze meyve ağırlıklı beslenenlerde inme, damar sertliği hipertansiyon, kalp-damar hastalıklarının daha az rastlandığı gözlemleri, C vitaminin önemini gösterse de bu besinlerde hipertansiyonu engelleyen potasyum, magnezyum ve E vitaminin de çok bulunduğu gözardı edilmemeli.
